Cá nóc là loài cá có độc tố trong cơ thể nó nhưng lại là món ăn rất được yêu thích ở nhiều nơi trên thế giới. Những lý do gì khiến loài cá này được yêu thích tạo ra nhiều món ăn hấp dẫn như thế? Nội dung bài viết dưới đây sẽ giúp bạn giải thích nhiều thắc mắc liên quan đến loài cá này.
Xác định các thông tin nguồn gốc của loài cá nóc
Cá nóc là loài cá có độc tính cao, sống ở biển nhưng thường nhiều người Việt sẽ nhầm với cá lóc (cá quả đối với người miền Bắc). Nhưng không phải như vậy, loài cá nóc tên tiếng anh là Tetraodontiformes sống ở biển chứ không phải cá lóc sống trong sông hồ nước ngọt tại Việt Nam.
Hiện tại đã phát hiện khoảng hơn 120 loài trong họ của cá này được phân bổ chủ yếu ở vùng nhiệt đới. Một loại hải sản có độc tố, nhỏ và hình dáng tròn có nguồn gốc từ biển nha các bạn.
Đặc điểm nhận dạng dễ thấy
Cá nóc không có vảy, không có vây bụng, các phần vây còn lại đều là các phần mềm. Một loại cá thân hình tròn về phía trên giống như quả bóng còn phần dưới lại thuôn và dài.
Phần đầu của cá mắt to và hơi lồi, miệng nhỏ – tròn – răng đặc biệt chắc và khỏe có thể cắn và giữ chặt các vật. Nói về cá nóc độc thì chỉ có nội tạng rất độc hại, đặc biệt là phần gan của cá mà thôi. Còn lại các bộ phận khác của cá nếu được chế biến đúng thì có thể trở thành món ăn rất ngon nhé các bạn.
Vì thế mới nói, để chế biến được loài cá này phải là các đầu bếp có tay nghề chuyên nghiệp mới làm được. Còn bình thường người dân không ăn bao giờ thì sẽ không đủ tự tin để thực hiện sơ chế loài cá này thành các món ăn đâu nhé.
Loài cá nóc này ăn gì?
Có loài cá này sống trong môi trường biển (nước mặn) như đã nói ở trên nhưng lại có loại sống ở môi trường nước ngọt tất nhiên là không nhiều. Đây vẫn là một loại ăn tạp nên thức ăn cũng rất đa dạng, phong phú từ sinh vật.
Các loại thức ăn ưa thích của cá này đó là ốc nhỏ, cá con, các loại sinh vật phù du ở biển,..Chúng ta có thể dễ dàng tìm thấy loài cá nóc ở những vùng biển nước ấm nhiều hơn so với nước lạnh.
Những loại xuất hiện tại Việt Nam hiện nay
Dưới đây chúng tôi chỉ liệt kê một vài giống cá nóc thường thấy nhất ở vùng biển Việt Nam. Như đã nói có tới hơn 120 loài khác nhau nên chúng tôi sẽ không thể liệt kê hết mà dưới đây chỉ là một số giống tiêu biểu.
Cá nóc da beo để làm cảnh
Cá nóc da beo là dòng cá ít độc được dùng làm thức ăn cũng được hoặc chủ yếu là nuôi để làm cảnh. Với loài này có kích thước nhỏ, màu sắc tương đối đẹp với những chiếc đốm màu xanh – đen tương tự các con cá bào để làm cảnh trong bể.
Đây là dòng cá giúp tiêu diệt những loài cá, ốc có hại cho mùa màng hiệu quả mà bà con có thể sử dụng và chúng sinh sống theo bầy đàn. Giống cá nóc này cũng ăn tạp và thực phẩm yêu thích của chúng là động vật nên cá nhỏ hay các ấu trùng trong nước và các loài ốc nhỏ chắc chắn là món ăn ưa thích của chúng.
Dòng nóc nhím (cá gai)
Dong nóc nhím có điểm đặc trưng chính là những chiếc gai nhọn dài từ 10 – 20cm của nó giống như các lông nhím. Vì thế nên thường nhiều người gọi là cá nóc nhím hay cá gai.
Nhưng chỉ khi gặp nguy hiểm phần bụng của chúng sẽ phình to như con cầu gai và có ra các gai để tự phòng thủ. Đây là loài cá không sử dụng nhiều làm thực phẩm vì kích thước không lớn và khó chế biến.
Loài cá nóc mít
Cá nóc mít phổ biến tại các vùng biển Việt Nam và được xem là dòng cá cực độc thường cắn người. Dòng này chính là cá mà các ngư dân Việt không muốn gặp nhất, thường tránh loài này và tất nhiên không nên sử dụng chúng làm thực phẩm. Nếu không may bị một con nóc mít cắn rất có thể sẽ khiến ngư dân tử vong ngay khi chưa kịp đưa về bờ, không ai sử dụng chúng để ăn cả mà đều muốn tránh xa.
Những triệu chứng khi ăn cá nóc bị ngộ độc
Có hai trường hợp xảy ra khi ăn cá loài cá này và bị độc đó là người ăn không biết đến loài cá này và vô tình ăn phải hoặc ăn cá chưa được chế biến đúng tiêu chuẩn vẫn còn độc ở cá. Những dấu hiệu nhận biết sau khi ăn bị ngộ độc thường xảy ra ngay sau khi sử dụng 10-45 phút.
Lúc này người bệnh thường có các biểu hiện như tê, ngứa miệng, chảy nước dãi và nôn mửa. Bên cạnh đó các triệu chứng như cơ thể mệt mỏi, hoa mắt, mất phản xạ hay huyết áp giảm nhanh là những điều cần lưu ý.
Những triệu chứng trên sẽ tiến triển nặng hơn sau 4-6 giờ và nếu trường hợp không đưa đi cấp cứu hoặc có các biện pháp sơ cứu sẽ gây nguy hiểm đến tính mạng nếu không kịp thời. Vì nguy cơ cao người bệnh sẽ tê liệt, mất ý thức thậm chí là tử vong.
Trên nghiên cứu cho thấy, cá nóc có độc tố tetrodotoxin chia thành 4 cấp độ tác động đến cơ thể:
- Độ 1: Tê miệng, buồn nôn và chảy nước dãi tự nhiên
- Độ 2: Tê lưỡi hoặc có thể liệt cả vận động, nói ngọng, đau đầu, ra nhiều mồ hôi.
- Độ 3: Cơ thể bắt đầu co giật hay không thể nói được nữa.
- Độ 4: Cơ hô hấp bị liệt rơi vào hôn mê sâu.
Mặc dù ngộ độc cá nóc nguy hiểm nhưng được phát hiện sớm và điều trị kịp thời thì sẽ phục hồi lại. Hiện tại chưa có thuốc giải độc cá nóc, các biện pháp điều trị chỉ mang tính hỗ trợ con người có thể loại bỏ độc tố mà thôi.
Chế biến cá nóc thành món ăn gì ngon?
Dù là một loài cá có độc tố nhưng như đã nói ở trên, có rất nhiều loài vẫn có thể ăn được và dù có độc thì chế biến đúng vẫn ăn được. Thậm chí đây còn là một thực phẩm rất đắt nếu được chế biến các món ăn ngon. Nhất là với người Nhật Bản thì loài cá này lại cho ra thực phẩm cực ngon, chất lượng cao.
Chế biến thành sashimi
Cá nóc với người Nhật khi được làm sạch, khéo léo loại bỏ hết nội tạng và da cá thì sẽ thái thành lát mỏng. Sau đó ăn kèm cùng với mù tạt và xì dầu cùng các loại nguyên liệu đặc trưng ăn sashimi khác.
Tuy là một món ăn nguy hiểm khi đã có độc lại còn ăn sống, nhưng vì vậy mà các đầu bếp tay nghề cao ở Nhật mới làm được món ăn này khiến nó trở nên đắt đỏ. Nếu cơ hội được ăn món ăn này bạn sẽ cảm thấy loài cá có độc này là một siêu phẩm của món ăn sashimi đó.
Chế biến thành món hấp
Loài cá này hấp bầu là món ăn được nhiều người yêu thích, tuy nhiên khi chế biến phải thận trọng. Vì cần phải làm sạch (loại bỏ hết toàn bộ nội tạng và da) rồi ướp cùng với gia vị, hành, ớt để giảm độ lạnh.
Tiếp theo hấp ở trong trái bầu đến khi chín thì thưởng thức giống với thịt gà nhưng đậm đà hơn nhiều. Đây là món ăn chủ yếu được người Việt sử dụng với các con cá không có độc tố thôi nhé các bạn, vì không phải loài nóc nào cũng mang độc tố trong cơ thể của chúng.
Món nướng
Đâu là món ăn dân gian từ cá nóc được nhiều người miền Nam nước ta đặc biệt yêu thích. Mặc dù, thơm ngon là vậy nhưng cũng không nhiều người dám mạo hiểm thưởng thức món ăn này. Món nướng ướp cùng với riềng, sả, ớt và gia vị nướng trên bếp than hoa tạo ra siêu phẩm trong các món nướng nói chung.
Sử dụng cá nóc để làm món kho
Món ăn được rất nhiều người dân miền Tây yêu thích với việc kho với nghệ tạo ra mùi thơm đặc trưng món cá kho. Sẽ không còn mùi tanh, thịt của cá mềm và có màu vàng óng của nghệ tạo ra món hấp dẫn khó cưỡng nếu ăn với cơm nóng.
Những lưu ý trong việc chế biến và sử dụng cá nóc
Cá nóc như đã nói là một loài cá có độc nhưng vẫn thường được sử dụng trong những bữa tiệc đặc biệt vì nó được coi là món đặc sản. Tất nhiên vẫn có khoảng 100 thực khách mỗi năm qua đời với loài cá này khi trở thành các món ăn.
Điều khiến cho cá nguy hiểm chỉ đến từ độc tố ở các cơ quan nội tạng nên nếu chế biến đúng cách thì vẫn ăn như bình thường. Những đầu bếp vẫn chế biến món ăn này thường xuyên để bán ra các cửa hàng tạp hóa và rao bán trực tuyến.
Gần đây đã có những tiến bộ trong quá trình nuôi cá nên tạo ra giống cá không độc. Khi ăn để tránh bị ngộ độc cá nóc, mọi người cần lưu ý những vấn đề cơ bản là được.
Nên ăn cá từ các nhà hàng nổi tiếng với đầu bếp lâu năm trong nghề đề họ chế biến. Không nên sử dụng tại nhà vì chúng ta sẽ không biết chế biến loài cá này rất dễ gây độc tố nguy hại. Nếu ăn cần phải kiểm tra nồng độ độc tố trước khi sử dụng bằng các biện pháp hóa học. Tất nhiên đây là một việc làm rất khó với các thực khách nhưng nếu muốn thưởng thức món ăn này an toàn thì các bạn nên làm như vậy.
Hãy đến thăm khám tại các cơ sở y tế, bác sĩ sẽ thăm khám và chỉ ra biện pháp điều trị nếu như ăn phải cá có độc. Không nên điều trị tự túc tại nhà với các loại độc của cá này.
Kết luận
Cá nóc là một loại cá có độc và xuất hiện nhiều ở các quốc gia châu Á như nước ta. Một thực phẩm được coi là đặc sản và rất đắt đỏ tại các nhà hàng nếu chế biến đúng cách. Có nhiều loại cũng không có độc mà người dân Việt Nam vẫn thường sử dụng. Hy vọng rằng bài viết dưới đây đã cung cấp cho bạn những thông tin thú vị liên quan đến loài cá nóc.
