Sâu róm – một trong số những loại sâu được đánh giá là có hại cho hệ thống thực vật, đặc biệt là đối với cây trồng của con người. Mặc dù hiện nay các nhà khoa học đã chế tạo ra được một số loại thuốc trừ sâu nhằm ngăn chặn sự phát triển của chúng, nhưng vẫn chưa thể chấm dứt được tình trạng sâu róm sinh sôi ngày càng nhanh.
Tìm hiểu về sâu róm
Sâu róm là loài động vật không còn xa lạ gì, nhất là ở những vùng nông thôn. Loại sâu này có những sợi lông dày, mọc đan xen trên phần thân. Thông thường sâu róm sẽ có kích thước dao động từ 3 – 5cm tùy thuộc vào từng giống loài.
Đặc điểm chung của các loài sâu róm là ăn thực vật, sống tại các vùng cỏ, bám trên cây. Đồng thời chúng có lông độc và gây hại cho cơ thể của con người đặc biệt là ở các bộ phận có thể tiếp xúc trực tiếp với nó như tay, chân, da, mắt, miệng,…
Hiện nay trên thế giới ghi nhận hàng ngàn giống loài sâu róm khác nhau với những đặc điểm, tập tính riêng biệt. Có một số loài sẽ hoạt động vào ban ngày cũng có những con sâu chỉ thích đi ăn vào ban đêm.
Hầu hết các loài sâu này đều hoạt động mạnh mẽ trong khoảng thời gian từ giữa tháng 4 kéo dài đến đầu tháng 10. Có một số loài sâu róm sẽ sống tập trung thành từng đàn lớn khoảng 20 – 30 con nhưng đa phần chúng thích sống cá nhân hơn. Thức ăn của loài động vật này là các loại cây, rau, cỏ bên cạnh đó cũng có một số loài sẽ ăn cả trái cây.
Tập tính sinh sản của sâu sẽ đẻ trứng, trứng sâu sau đó sẽ biến thành các ấu trùng con và phát triển thành con non, quá trình này diễn ra khá nhanh, thường chỉ trong khoảng dưới một tháng. Con non sau khi ra đời chỉ cần khoảng 2 – 3 ngày là có thể tự đi kiếm ăn.
Phân loại sâu róm
Các nhà sinh vật học đã khẳng định rằng trên toàn thế giới có hàng ngàn loại sâu róm khác nhau. Do đó cách phân loại sâu sẽ do từng vùng quy định. Tại Việt Nam loài sâu này thường được chia thành 3 loại chính là: sâu đỏ, sâu xanh và sâu thông.
Sâu róm đỏ
Đây là tên gọi chung cho một loài sâu róm có đặc điểm là kích thước cơ thể nhỏ (chỉ khoảng 1mm khi còn non), sau đó trong quá trình phát triển chiều đai của chúng có thể lên tới 6cm. Trên thân đỏ có hàng trăm sợi lông nhỏ, chúng có tới 7 cặp chân, 4 cặp chân chính to và khỏe, các cặp còn lại mảnh và yếu hơn.
Loại sâu này có phần đầu nhỏ hơn phần đuôi một chút và râu của chúng không mọc ở đầu mà lại mọc ngay sau đuôi. Sâu đỏ thích ăn các loại lá cây và ngủ ngay trên các tán lá mà chúng đang ăn. Thực tế sâu đỏ không chỉ có một màu là đỏ mà còn có các màu khác như vàng, đen, nâu,…
Sâu róm xanh
Một loại sâu róm khá phổ biến khác là sâu xanh. Đúng như tên gọi của nó, đây là loài động vật có màu xanh ở toàn bộ cơ thể. Trong quá trình hình thành và phát triển chúng vẫn giữ màu sắc này, chỉ đến khi hóa bướm chúng mới thay đổi màu sắc sang màu cánh gián.
Sâu xanh sau khi trưởng thành thì có một vài đặc điểm như kích thước của con đực sẽ nhỏ hơn con cái. Râu đầu của chúng thường có hình lông chim và mắt màu đen. Tuổi thọ trung bình của loài sâu này có thể kéo dài hơn tháng và chúng thường ăn các loại lá cây, rau màu.
Sâu róm thông
Đây là loại sâu sống chủ yếu trên các tán lá thông, chúng có rất nhiều lông và 8 cặp chân chính. Chiều dài và kích thước của các con khác nhau dao động từ 3 – 4cm. Chúng có một màu nâu nhạt ở phần thân cùng với những đường kẻ sọc dọc theo lưng. Bên cạnh đó phần đầu có màu đen hơi phình ra, miệng của nó có cả râu và vòi.
Sâu róm thông là một loại sâu gây ra rất nhiều phiền phức cho con người. Các nhà khoa học ước tính cứ 2 – 3 năm lại bùng phát dịch sâu thông một lần và người ta phải huy động lực lượng để tiêu diệt chúng.
Sâu róm thường sống ở loại cây nào?
Hầu hết các loại sâu róm đều sống chủ yếu ở những vùng cỏ rậm rạp hoặc những cành lá, cành cây. Đặc biệt một số loài rất thích sống thành từng bầy tại những vùng trồng rau màu của người dân, tập trung đông nhất là vào các mùa sinh sản.
Lý giải cho việc này, các nhà sinh vật học cho rằng vì sâu róm là loài động vật chỉ ăn thực vật nên môi trường sống của chúng cũng cần phải gần với nguồn thức ăn để tránh việc phải di chuyển. Bên cạnh đó khi sống tại những cành lá, bãi cỏ, chúng có thể tránh được nguy cơ bị tấn công bởi các loài động vật ăn côn trùng.
Khi bị tấn công, sâu róm sẽ có xu hướng lẩn trốn vào những tán lá, bụi cây, những nơi mà chúng đang sống, lúc đó kẻ tấn công sẽ rất khó phát hiện ra chúng. Nhất là đối với các loại sâu xanh, đây có thể coi là nghệ thuật ẩn nấp của loài động vật này.
Vì sao chạm vào sâu róm sẽ bị ngứa?
Khi chúng ta vô tình chạm phải lông của các loài sâu róm, ngay lập tức sẽ xuất hiện các cơn đau rát, thậm chí có trường hợp còn bị phồng rộp lên. Hiện nay có không ít trường hợp phải nhập viện điều trị vì dị ứng với lông của loài sinh vật tuy nhỏ nhưng độc này.
Giải thích cho lý do chạm vào sâu róm sẽ bị ngứa các nghiên cứu cho rằng trên người sâu được cấu tạo với hàng trăm chiếc lông độc. Cơ chế hoạt động của các lông độc này là phần đầu nhọn, phần gốc nối với cơ thể nơi có những tuyến độc. Quan sát bằng mắt thường thì không thể thấy được cấu tạo chi tiết của nó.
Tuy nhiên khi quan sát dưới kính hiển vi người ta phát hiện ra những chiếc lông độc này giống như những chiếc kim nhỏ, dịch độc sẽ được tiết ra và lắp đầy sợi lông. Do đó khi con người chạm vào sợi lông của chúng, ngay lập tức đầu nhọn của lông sẽ bị đức và phần dịch độc sẽ truyền đến da của bạn.
Tùy thuộc vào mức độ của các tuyến độc mà người chạm phải chúng sẽ bị ngứa từ 1 – 2 ngày hoặc cũng có thể bị vài tuần, vài tháng. Thậm chí còn có cả những trường hợp phải nhập viện để điều trị mới có thể cải thiện tình hình.
Cách chữa sâu róm tại nhà
Nếu bạn vô tình để cho lông sâu róm dính vào người hoặc chạm tay vào các sợi lông độc của chúng thì cũng không cần quá lo lắng bởi vẫn có rất nhiều cách giúp chữa trị để giảm tình trạng đau và ngứa một cách nhanh chóng và hiệu quả.
Lợi dụng nhiệt để giảm đau ngứa
Việc lợi dụng nhiệt sẽ giúp cho các chân lông của sâu róm đang cắm sâu trong da của bạn được kéo ra ngoài bên cạnh đó nhiệt độ nóng sẽ giúp làm giảm đi các cơn đau và ngứa một cách đáng kể. Thông thường người ta sẽ dùng một nắm xôi bỏng cuốn vào một miếng vải mỏng và trực tiếp lăn qua lăn lại trên vùng ra tiếp xúc với lông.
Ngoài ra cũng có một cách vô cùng hữu hiệu và đơn giản khác có thể áp dụng đó là dùng một miếng vải xô sau đó hơ qua với lửa. Đợi đến khi nào phần vải nóng lên thì dùng nó áp trực tiếp vào vùng ngứa, để khoảng 15 giây sau đó bỏ ra hơ lại, cứ tiếp tục làm như vậy khoảng 10 – 15 lần.
Chữa sâu róm tại nhà bằng lá bỏng hoặc lá bạc hà
Sử dụng lá bỏng hoặc lá bạc hà cũng giúp cho cảm giác ngứa do lông sâu róm gây ra được giảm đi đáng kể. Bạn chỉ cần chuẩn bị một ít lá bỏng hoặc bạc hà sau đó đem đi rửa sạch và giã nát ra, dùng hỗn hợp vừa giã đắp trực tiếp lên da.
Cả hai loại lá này đều có tính mát, giúp hỗ trợ giảm sưng, tấy, tăng lưu thông máu, do đó bạn chỉ cần đắp hỗn hợp trong khoảng 10 phút sẽ cảm thấy đỡ hơn rất nhiều. Còn nếu đắp một lần chưa thấy có hiệu quả rõ thì bạn nên lặp lại từ 3 – 4 lần, chắc chắn sẽ đạt kết quả tốt.
Dùng kem đánh răng
Kem đánh răng có các hoạt chất the mát giúp giảm nhanh triệu chứng đau nhức do tuyến độc mà sâu róm gây ra. Cách thực hiện cũng rất đơn giản, bạn chỉ cần lấy kem đánh răng ở nhà sau đó bôi lên vùng da đang bị ngứa. Đợi sau 5 phút thì dùng nhíp nhổ hết những sợi lông còn bám ở trên da và dùng dầu nóng bôi lên thì bạn sẽ thấy các vết sưng giảm đau hơn trông thấy.
Cách phòng ngừa sâu róm
Để tránh tình trạng bị lọc độc từ lông của các loài sâu róm làm cho đau ngứa, cách tốt nhất bạn nên làm là phòng ngừa chúng. Một trong những phương pháp phòng ngừa hiệu quả nhất là việc hạn chế tiếp xúc với bất cứ loại sâu nào.
Trong trường hợp bạn nhìn thấy chúng thì hãy tránh xa ra hoặc có việc cần phải tiếp xúc thì hãy mặc quần áo bảo hộ đầy đủ, sử dụng găng tay và đeo kính. Bên cạnh đó hãy thường xuyên dọn dẹp những khu vực cỏ rậm rạp để tránh sự hình thành của sâu róm tại những nơi này.
Một cách thức phòng ngừa khác có thể kể tới là sử dụng các loại thuốc diệt sâu liều cao, bạn có thể phun thuốc vào những nơi có nhiều sâu róm để tiêu diệt chúng, tránh trường hợp sâu sinh sản ngày càng nhiều làm ảnh hưởng đến cuộc sống và sức khỏe của bạn.
Lưu ý để ngăn ngừa và chữa sâu róm tại nhà
- Khi ngăn ngừa và chữa trị sâu tại nhà, chúng ta cần phải biết đến một số lưu ý sau đây để đạt được hiệu quả cao nhất.
- Bạn cần nắm rõ được mùa sâu sinh sôi và phát triển mạnh nhất trong năm để từ đó có được những biện pháp ngăn ngừa tích cực nhất.
- Ngoài ra cần cảnh báo và để trẻ em tránh xa các khu vực có thể xuất hiện sâu để tránh gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của các bé.
- Bên cạnh đó cần phải đóng cửa và vệ sinh nhà cửa thường xuyên vì lông sâu có thể bay theo không khí vào trong nhà của bạn.
- Cần phải thường xuyên tắm rửa vệ sinh cá nhân và vệ sinh nhà cửa khô ráo. Ngoài ra bạn có thể thực hiện một số biện pháp phòng ngừa đã nói ở trên.
- Khi thực hiện chữa sâu tại nhà cần chú ý đến mức độ nặng nhẹ của tình trạng, nếu bị quá nặng bạn cần phải đưa nạn nhân đi đến các cơ sở y tế gần nhất để có phương pháp điều trị và xử lý hợp lý, kịp thời.
Kết luận
Sâu róm không chỉ gây hại cho con người mà còn rất khó để có thể tiêu diệt tận gốc. Cách duy nhất có thể làm để tự bảo vệ mình là ngăn ngừa tác động của nó thông qua các biệt pháp vật lý và phun thuốc diệt sâu bọ. Hy vọng thông qua những thông tin mà bài viết cung cấp, bạn sẽ có thêm được nhiều kiến thức để phòng ngừa và điều trị kịp thời khi bị dính phải lông sâu.
